Η συμμετοχή των Ρομά στο έγκλημα παραμένει δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το ποσοστό τους στον γενικό πληθυσμό, πράγμα που υποχρεώνει την ΕΛ.ΑΣ. στην εκπόνηση ειδικών σχεδίων δράσης για να σπάσει το άβατο σε καταυλισμούς που αποτελούν εστίες ανομίας. Aυτό που διαπιστώνεται πολλάκις είναι ότι Ρομά συλλαμβάνονται, αφήνονται ελεύθεροι ανάλογα με την αντιμετώπισή τους από τη Δικαιοσύνη και επιστρέφουν στην εγκληματική τους δράση.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης επιβεβαιώνουν τα αντίστοιχα προηγούμενων εκθέσεων, αφού σταθερά οι Ρομά αποτελούν τη βασική ομάδα που κάνει εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, κλοπές και διαρρήξεις.
Τα εγκλήματα το 2023
Τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας αποτελούν βασική δραστηριότητα στο λεγόμενο «μικροέγκλημα», αφού κατά κανόνα δεν θεωρείται βαριά εγκληματικότητα, αυξάνει όμως τον δείκτη ανασφάλειας των πολιτών. Μάλιστα, στην πρόσφατη έκθεση που αναλύει στατιστικά δεδομένα του 2023 διαπιστώνεται ανακοπή της πτωτικής πορείας των εγκλημάτων κατά της ιδιοκτησίας που είχε καταγραφεί τα έτη 2020-2021, κυρίως λόγω των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας των πολιτών εξαιτίας του κορωνοϊού τότε και επανερχόμαστε περίπου στα επίπεδα του 2019.
Το 2023 έγιναν 62.868 κλοπές, 2.781 διαρρήξεις και 19.223 κλοπές τροχοφόρων. Για ένα μέρος από αυτές ευθύνονται οργανωμένες εγκληματικές ομάδες (10% για τις ληστείες, 4% για τις κλοπές-διαρρήξεις και 2% για τις κλοπές τροχοφόρων). Οπως επισημαίνεται όμως στην έκθεση, «το ποσοστό αυτό αφορά τις εξακριβωμένες υποθέσεις-εγκλήματα. Εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό πιθανόν να είναι αρκετά μεγαλύτερο, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις καθίσταται δυσχερής από τις διωκτικές αρχές η σύνδεση των εγκληματιών με τις εγκληματικές ομάδες λόγω έλλειψης ικανών αποδεικτικών στοιχείων». Και πιθανότατα, συμπληρώνουμε, υπάρχουν εγκληματικές ομάδες οι οποίες δεν έγινε εφικτό να εξαρθρωθούν από τις αστυνομικές και τις άλλες αρμόδιες αρχές. Το εκτιμώμενο κέρδος των εγκληματιών ήταν τουλάχιστον 18.117.500 ευρώ.
Το 2023 παρατηρήθηκε μια μεγαλύτερη στοχοποίηση στις οικίες (44,85% επί του συνόλου), στα καταστήματα-επιχειρήσεις (18,85% επί του συνόλου), στα τροχοφόρα (16,56% επί του συνόλου, με μεγάλο αριθμό κλοπών ανταλλακτικών από ΙΧΕ οχήματα), σε δημόσιους χώρους (10,46% επί του συνόλου). Το υπόλοιπο ποσοστό 9,27% επί του συνόλου αφορά διάφορες κλοπές, κυρίως διαφόρων ειδών μεταλλικών αντικειμένων.
Συμμορίες που εξαρθρώθηκαν
Το 2023 εξαρθρώθηκαν από την ΕΛ.ΑΣ. 194 εγκληματικές ομάδες. Αποτελούνταν συνολικά από 962 μέλη. Οι περισσότερες από αυτές (131) «ασχολούνταν» με κλοπές-διαρρήξεις, οι 39 με ληστείες και οι 24 με κλοπές τροχοφόρων. Οι εγκληματικές ομάδες ήταν στην πλειοψηφία τους εγχώριες (ποσοστό 65,46% επί του συνόλου) και ομοιογενείς (ποσοστό 72% επί του συνόλου). Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., οι ομοιογενείς κ.λπ. εγκληματικές οργανώσεις είναι εκείνες που η συντριπτική πλειοψηφία των μελών τους έχει την ίδια υπηκοότητα.
Ανομοιογενής ή ετερογενής (Heterogeneous) εγκληματική ομάδα είναι εκείνη που, αντίθετα με την ομοιογενή, τα μέλη της έχουν διαφορετικές υπηκοότητες. Εγχώρια (Indigenous) εγκληματική ομάδα είναι εκείνη που η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της έχει ελληνική υπηκοότητα. Αλλοδαπή (Non-Indigenous) είναι εκείνη που, αντίθετα με την εγχώρια, τα μέλη της δεν έχουν ελληνική υπηκοότητα. Εγχώρια και Αλλοδαπή μαζί (Indigenous & Non Indigenous) είναι εκείνη που τα μισά περίπου μέλη της έχουν ελληνική υπηκοότητα και τα άλλα μισά δεν έχουν.
Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι από τις 194 εγκληματικές οργανώσεις που εξάρθρωσε η ΕΛ.ΑΣ. το 2023, οι 125 περίπου (το 65,46% αυτών) ήταν εγχώριες. Το 70% των 125 αυτών οργανώσεων, περίπου 88, είχαν μέλη Ρομά.
Οπως τονίζει η ΕΛ.ΑΣ., πιθανότατα υπάρχουν και άλλα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τις συγκεκριμένες οργανώσεις, αλλά δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία γι’ αυτά. Το 29,53% των εγκληματικών ομάδων εμπλέκεται και σε άλλες παράνομες πράξεις: διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, πλαστογραφίες και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (το 19,69% επί του συνόλου).
Από ποιες χώρες όμως προέρχονται τα μέλη των εγκληματικών αυτών οργανώσεων; Οι κυριότερες από αυτές είναι: Ελλάδα, Αλβανία, Γεωργία, Πακιστάν, Βουλγαρία, Ρουμανία, Βόρεια Μακεδονία, Ιράκ, Ιράν, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κολομβία, Σερβία, Συρία, Αλγερία, Αρμενία, Ισπανία, Καζακστάν, Κόσοβο και Ρωσία.
Κλοπές-διαρρήξεις
Στις εγκληματικές ομάδες κλοπών-διαρρήξεων οι εγχώριες έχουν τον κυριότερο ρόλο (66,41% επί του συνόλου), ακολουθούμενες από τις αλλοδαπές (23,66% επί του συνόλου), ενώ ένα ποσοστό 9,93% είναι «μεικτές» (εγχώριες και αλλοδαπές).
Στις αλλοδαπές ομάδες κυρίαρχες είναι οι αλβανικές (αμιγείς ή μη, που ισχύει για όλες που θα αναφέρουμε) με 60,98% του συνόλου και ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση: οι γεωργιανές (9,76% επί του συνόλου), οι ρουμανικές (7,32%) και οι πακιστανικές (4,88%). Ακολουθούν με ποσοστό 2,44% καθεμία εγκληματικές ομάδες από Αλγερία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Ιράν, Ισπανία, Κολομβία, Κόσοβο και Κούβα.
«Στις ελληνικές, κυρίαρχες είναι οι ομάδες με μέλη, κατά συντριπτική πλειοψηφία, Ρομά (σε ποσοστό 81% επί των εγχώριων ομάδων)». Τέλος, στις ελληνικές ομάδες «ανιχνεύονται και σε μικρό ποσοστό (1% επί του συνόλου) εγκληματικές ομάδες με μέλη τους ομογενείς από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ».
Η επιλογή των στόχων των εγκληματικών ομάδων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: στον τομέα κλοπές-διαρρήξεις: οικίες σε ποσοστό 55,99% επί του συνόλου, επιχειρήσεις σε ποσοστό 19,07% επί του συνόλου (κυρίως σούπερ μάρκετ, μίνι μάρκετ, καταστήματα ψιλικών και περίπτερα, πρατήρια υγρών καυσίμων, φαρμακεία, φούρνοι, καταστήματα τυχερών παιχνιδιών κ.ά.), δημόσιοι χώροι και στον δρόμο σε ποσοστό 12,08% επί του συνόλου (κυρίως σε βάρος τουριστών, επιβατών ΜΜΜ, ηλικιωμένων, μεταναστών κ.ά.) και μεταλλικά αντικείμενα σε ποσοστό 8,67% επί του συνόλου (κυρίως κλοπές μετάλλων από εταιρείες, μετασχηματιστών, καταλυτών ΙΧΕ αυτοκινήτων κ.ά.).
Η έκθεση στη συνέχεια περιγράφει με λεπτομέρειες τη δράση των εγκληματικών ομάδων κλοπών-διαρρήξεων και κλείνει με το άκρως ενδιαφέρον στοιχείο ότι, όπως εξακριβώθηκε, τα μέλη των ομάδων αυτών είχαν στην πλειοψηφία τους, συγκεκριμένα κατά 75,18%, ποινικό παρελθόν.
Ποιοι χρησιμοποιούν βία
Στις εγκληματικές ομάδες ληστειών οι ελληνικές έχουν κυρίαρχο ρόλο (76,32% επί του συνόλου των ομάδων απαρτίζονταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία από ημεδαπούς). «Και εδώ εξακολουθεί να είναι έντονη η συμμετοχή ατόμων Ρομά (ποσοστό 54,05% επί του συνόλου των μελών των εγχώριων ομάδων απαρτίζονταν από μέλη ΡΟΜ). Επιπρόσθετα, στις ημεδαπής προέλευσης ομάδες παρατηρείται και συμμετοχή ομογενών από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ (12,96%), αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τους Ρομά». Στις αλλοδαπές ομάδες τα πρωτεία κατέχουν οι αλβανικές (73,78%) και ακολουθούν οι σερβικές και οι ιρακινές (11,11% η καθεμία).
Οι ομάδες αυτές είναι συνήθως ολιγομελείς (το 86,84% από αυτές είχε ως πέντε μέλη) και μόλις το 13,16% είχαν από έξι έως δώδεκα μέλη. Τα μέλη των ομάδων αυτών συχνά προκαλούν κακώσεις στα θύματά τους για να τους αποκαλύψουν πιθανές κρυψώνες χρημάτων και τιμαλφών. Η βία είναι κυρίως σωματική (στο 49,82% των περιπτώσεων), αλλά συχνά περιλαμβάνει και απειλή με χρήση πιστολιών, μαχαιριών, κατσαβιδιών, συσκευών εκκένωσης ηλεκτρικής ενέργειας κ.ά. Οπως διαπιστώθηκε, το 63,51% των μελών των ομάδων αυτών που συνελήφθησαν είχαν ποινικό παρελθόν.
Τέλος, ας δούμε και τη δράση των εγκληματικών ομάδων που κλέβουν και διακινούν τροχοφόρα οχήματα. Κυρίαρχη θέση κατέχουν οι ελληνικές εγχώριες ομάδες (62,50%), «με τη συμμετοχή ομάδων Ρομά σε μικρότερο ποσοστό (27,82%) σε σχέση με τα λοιπά εγκλήματα κατά ιδιοκτησίας». Επίσης, παρατηρείται συμμετοχή ομογενών από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ (κυρίως Καζακστάν και Ρωσία), σε ποσοστό 6,82%. Οσον αφορά τους αλλοδαπούς που εμπλέκονται σε κλοπές τροχοφόρων, πρώτοι είναι οι Αλβανοί (48% επί του συνόλου των αλλοδαπών) και ακολουθούν οι υπήκοοι Βόρειας Μακεδονίας (24% επί του συνόλου των αλλοδαπών), Συρίας (12% επί του συνόλου), Γεωργίας (8%), Ιράκ και Ουκρανίας (4% επί του συνόλου η καθεμία).
Το 87,50% των ομάδων είχαν έως πέντε μέλη και μόλις το 12,50% από έξι έως δώδεκα μέλη. Οπως διαπιστώθηκε, το 54,13% του συνόλου των μελών αυτών των εγκληματικών ομάδων είχε ποινικό παρελθόν (κυρίως σε εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας). Η πλειοψηφία των ομάδων (76,40%) εμπλέκεται σε κλοπές ΙΧΕ αυτοκινήτων. Ακολουθούν οι κλοπές ηλεκτρικών πατινιών (7,87%), μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών (7,12%), ΙΧΕ και ΔΧΦ αυτοκινήτων (επίσης ποσοστό 7,12%) και, τέλος, οι κλοπές μηχανημάτων έργου και ανταλλακτικών αυτών (1,50%). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 70,83% των συλληφθέντων για κλοπές οχημάτων διαθέτει εξαιρετική τεχνογνωσία έτσι ώστε με τη χρήση ειδικού λογισμικού και φορητών υπολογιστών να εξουδετερώνει τα ιμομπιλάιζερ και τα συστήματα GPS των οχημάτων.
Οι εγκληματικές ομάδες κλοπών τροχοφόρων έχουν μεγάλο δίκτυο συνεργατών (φανοποιεία, σκραπατζίδικα, πλαστογράφους κ.λπ.) χάρη στους οποίους αλλοιώνουν τα στοιχεία ενός οχήματος ή το διαλύουν πουλώντας το για ανταλλακτικά. Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΛ.ΑΣ., τα κλεμμένα οχήματα τα διακινούν είτε ακέραια, οδηγούμενα από μέλη των ομάδων (συνοδευόμενα από πλαστές άδειες και πινακίδες κυκλοφορίας ή/και παραποιημένους αριθμούς πλαισίου) σε άλλες χώρες (Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, Τουρκία, χώρες Μέσης Ανατολής, Αλβανία, Γαλλία), είτε τα τεμαχίζουν και τα διακινούν ως ανταλλακτικά στην εγχώρια και διεθνή αγορά (κυρίως Ελλάδα και Αλβανία) μέσα σε φορτηγά (συνοδευόμενα συνήθως από πλαστά στοιχεία κυκλοφορίας ή/και έγγραφα εμπορευμάτων).
Φωτογραφίες: EUROKINISSI
