Οι Βρυξέλλες θα παροτρύνουν τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν την κατανάλωση νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030, καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει μεγαλύτερης διάρκειας και πιο εκτεταμένες ξηρασίες.
Το σχέδιο που θα παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα και έχει ήδη δει το φως της δημοσιότητας από τους Financial Times, σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα θέσει στόχο για την αποδοτική χρήση του νερού και εκφράζει την ανησυχία της για τη μείωση των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων της ΕΕ.
«Πρέπει να σκεφτούμε πώς να χρησιμοποιούμε το νερό πιο αποδοτικά», δήλωσε η επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall, στη Financial Times. «Όταν κάνουμε ντους, πρέπει να το σκεφτόμαστε».
Τα καλοκαιρινά μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης νερού, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης πλήρωσης πισινών, έχουν γίνει συνηθισμένα στη νότια Ευρώπη.
Ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, της μεγαλύτερης εταιρείας ύδρευσης στην Ελλάδα, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η Αθήνα θα μπορούσε να μείνει χωρίς νερό τα επόμενα δύο χρόνια, ειδικά αν οι τρέχουσες υδρολογικές συνθήκες παραμείνουν.
Στην Κύπρο, το 2025 «σηματοδοτεί το τρίτο συνεχόμενο έτος ξηρασίας και αντιπροσωπεύει την όγδοη χειρότερη περίοδο για τα αποθέματα νερού» τα τελευταία 50 χρόνια, σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου.
Ακόμη και στη Σουηδία, τη χώρα καταγωγής του Roswall, μία από τις βορειότερες χώρες της Ευρώπης, η πότισή των κήπων με σωλήνα είναι πλέον απαγορευμένη σε ορισμένες περιοχές.
Στη Γαλλία και την Ισπανία, τα τελευταία χρόνια έχουν ξεσπάσει διαμάχες μεταξύ αγροτών και περιβαλλοντολόγων σχετικά με τα δικαιώματα χρήσης του νερού και τα σχέδια κατασκευής φραγμάτων.
Τι θα περιλαμβάνει το σχέδιο της ΕΕ για το νερό
Το σχέδιο για το νερό θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να γίνει πιο ανθεκτική στην καταπόνηση των υδάτινων πόρων -όταν η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά- και στοχεύει να ωθήσει τα κράτη μέλη να επενδύσουν περισσότερο σε σωληνώσεις, αντλίες και εγκαταστάσεις επεξεργασίας.
Σύμφωνα με τον οργανισμό EarEau, που ασχολείται με τον τομέα του νερού, περίπου το 25% του νερού στην ΕΕ χάνεται λόγω διαρροών. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο σε ορισμένες χώρες, όπως η Βουλγαρία, η οποία χάνει περίπου το 60% του νερού κάθε χρόνο λόγω διαρροών στους αγωγούς.
Η Επιτροπή εκτιμά ότι απαιτούνται 23 δισ. ευρώ ετησίως για την κατάλληλη χρηματοδότηση των υποδομών ύδρευσης, σύμφωνα με αξιωματούχους που συμμετείχαν στη σύνταξη του σχεδίου για το νερό.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα καταρτίσει επίσης ένα πρόγραμμα δανείων και εγγυήσεων ύψους 15 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση υποδομών ύδρευσης από το 2025 έως το 2027, σύμφωνα με το έγγραφο.
Σύμφωνα με το σχέδιο, μόνο το 2,4% του νερού επαναχρησιμοποιείται κάθε χρόνο στην ΕΕ — ένας αριθμός που πρέπει να αυξηθεί. Το σχέδιο ενδέχεται να υποστεί αλλαγές πριν από τη δημοσίευσή του.
Ο στόχος εξοικονόμησης 10% δεν θα είναι υποχρεωτικός, καθώς η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θέσουν τους δικούς τους εθνικούς στόχους και να συλλέξουν περισσότερα δεδομένα -τα οποία συχνά λείπουν στον τομέα του νερού.
Ορισμένες χώρες που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα λειψυδρίας, όπως η Ισπανία, έχουν ήδη θέσει τους δικούς τους στόχους αποδοτικής χρήσης του νερού.
Ωστόσο, σε μια αξιολόγηση του κλίματος που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, η Επιτροπή ανέφερε ότι μόνο «περιορισμένος αριθμός» κρατών μελών είχε εξετάσει μέτρα ανθεκτικότητας στον τομέα του νερού.
Το σχέδιο της ΕΕ έρχεται μετά την προειδοποίηση της Επιτροπής πέρυσι για τον αυξανόμενο ανταγωνισμό για τους υδάτινους πόρους, συμπεριλαμβανομένου του «πιθανού κινδύνου συγκρούσεων εντός και μεταξύ των κρατών μελών».
Ο Roswall δήλωσε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν σε θέματα που σχετίζονται με το νερό: «Όταν πρόκειται για το νερό, δεν υπάρχουν εθνικά σύνορα».
Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναγνωρίζουν επίσης όλο και περισσότερο τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η έλλειψη νερού, ως κρίσιμη απειλή για τις επιχειρήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «μόνο η έλλειψη επιφανειακών υδάτων θέτει σε κίνδυνο σχεδόν το 15% της οικονομικής παραγωγής της ευρωζώνης».
Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες στη νότια Ευρώπη είναι λιγότερο σοβαρές από πέρυσι, χάρη στις έντονες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια της άνοιξης που γέμισαν τα φράγματα, οι αξιωματούχοι και οι επιχειρήσεις ανησυχούν για την βραχυπρόθεσμη έλλειψη νερού.
