Μετ’ εμποδίων βαδίζει η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης, καθώς στις 4 Νοεμβρίου λήγει η προθεσμία που έχει η Ελλάδα για να αποστείλει στην Κομισιόν το νέο σχέδιο δράσης για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το σύστημα πληρωμών. Η προθεσμία αυτή δόθηκε ήδη με παράταση (από 2 Οκτωβρίου) και, όπως σημειώνουν παράγοντες του χώρου, αν η Επιτροπή κρίνει ανεπαρκείς τις προβλέψεις, δεν αποκλείεται να χαθεί και το «παράθυρο» τέλους Νοεμβρίου για προκαταβολές. Σε μια τέτοια περίπτωση, το χρονικό περιθώριο ως την εξόφληση θα είναι τόσο μικρό, ώστε για πρώτη φορά να εξεταστεί καταβολή της ενιαίας ενίσχυσης «μία και έξω» τον Δεκέμβριο — σενάριο που θα εντείνει τη ρευστότητα-πίεση σε αγρότες και κτηνοτρόφους.
Παρά την αισιοδοξία που μεταφέρει το ΥΠΑΑΤ ότι οι απαιτούμενες ενέργειες θα έχουν ολοκληρωθεί στις αρχές Νοεμβρίου, ευρωπαϊκοί κύκλοι αλλά και γνώστες της αγοράς επισημαίνουν πως χωρίς δομικές αλλαγές οι παρεμβάσεις δεν επαρκούν. Την ίδια ώρα, οι εκτεταμένοι διασταυρωτικοί έλεγχοι των τελευταίων εβδομάδων όχι μόνο καθυστερούν τις πιστώσεις, αλλά οδηγούν και σε μικρότερα ποσά για τους δικαιούχους, αναδεικνύοντας «τρύπες» στο σύστημα κατανομής. Σε αυτά προστίθενται οι τμηματικές ανακτήσεις αχρεωστήτως καταβληθέντων προηγούμενων ετών, που ενδέχεται να συμπιέσουν την επερχόμενη πληρωμή ακόμη και κάτω από τα 450 εκατ. ευρώ που θα αναμένονταν υπό κανονικές συνθήκες.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας επανέλαβε από την Καρδίτσα ότι «τρέχει αγώνας δρόμου» για βασική ενίσχυση εντός Νοεμβρίου, διευκρινίζοντας την παρακράτηση υπέρ ΕΛΓΑ και πληρωμή σημαντικού κονδυλίου αποζημιώσεων τον Δεκέμβριο. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υφυπουργός Γιάννης Ανδριανός, ο οποίος έκανε λόγο για περίπου 600 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο — εκτιμήσεις που, ωστόσο, δεν διαλύουν τις επιφυλάξεις της αγοράς.
Στο πεδίο των δηλώσεων, το ΟΣΔΕ για το 2025 έκλεισε στις 20 Οκτωβρίου, μετά την παράταση για διορθώσεις στον ΑΤΑΚ. Παρά τα έξτρα περιθώρια, δεν είναι λίγοι όσοι δεν ολοκλήρωσαν εγκαίρως, με κίνδυνο ζητήματα επικαλύψεων, οικολογικών σχημάτων και λοιπών στοιχείων να επηρεάσουν την ορθή πληρωμή.
Ιδιαίτερη αγωνία επικρατεί στους κτηνοτρόφους, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη λάβει συνδεδεμένες (αιγοπρόβατα ~10 εκατ. ευρώ), υπόλοιπα περσινής ενιαίας, Βιολογικά (~20 εκατ.), Σπάνιες φυλές (~20 εκατ.) και τα υπόλοιπα Εξισωτικής 2024 (έως 30 εκατ. ευρώ). Το ερώτημα είναι αν τα τρέχοντα φίλτρα ελέγχου θα «αγγίξουν» και τη βασική, επηρεάζοντας την επερχόμενη πίστωση.
Στο μεταξύ, για το πακέτο de minimis ζωοτροφών και το πρόγραμμα φερτών υλικών, το ΥΠΑΑΤ έχει προαναγγείλει σταδιακές πληρωμές έως το τέλος Οκτωβρίου. Τυπικά, από την ειδοποίηση του ΟΠΕΚΕΠΕ οι αιγοπροβατοτρόφοι έχουν 5 εργάσιμες ημέρες για να υποβάλουν την υπεύθυνη δήλωση στην εφαρμογή ΕΑΕ 2024: όσοι ειδοποιήθηκαν στις 21/10 έως τις 28/10, και όσοι στις 23/10 έως τις 30/10. Η πρακτική αυτή υποδηλώνει ότι οι εκταμιεύσεις θα «σπάσουν» σε διαδοχικές δόσεις.
Το συμπέρασμα της αγοράς είναι σαφές: το στοίχημα της αξιοπιστίας του μηχανισμού πληρωμών θα κριθεί τις επόμενες ημέρες, με την απόφαση της Κομισιόν για το action plan να λειτουργεί ως «κλειδί» για το αν θα δούμε προκαταβολή τον Νοέμβριο ή μια εφάπαξ καταβολή τον Δεκέμβριο.
