Μερικές φορές, χρειάζεται απλά να παρατηρήσουμε λίγο καλύτερα γύρω μας για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει στον κόσμο. Ειδικά στα ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον, ένας απλός περίπατος στη γειτονιά μας αρκεί για να επιβεβαιωθούν οι αριθμοί και το κατά πόσο αυτοί λένε τελικά την αλήθεια.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, περισσότερα από 20.000 είδη χλωρίδας και πανίδας εξαφανίζονται κάθε χρόνο από τον πλανήτη λόγω της συρρίκνωσης των οικοσυστημάτων ενώ 4.000 είδη θηλαστικών, πτηνών, ερπετών και ψαριών απειλούνται με εξαφάνιση λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, και σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, ενώ οι πολιτικές για το κλίμα έχουν συντελέσει στη βελτίωση του περιβάλλοντος τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη δεν σημειώνει επαρκή πρόοδο, οι δε προοπτικές για το περιβάλλον την επόμενη δεκαετία δεν είναι καθόλου ευοίωνες (SOER 2020).
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος αποτελεί σημαντική αφορμή για να (ξανά)θυμηθούμε την «υγεία» του πλανήτη μας, από τον αέρα που αναπνέουμε, το νερό που πίνουμε, τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, όλα αυτά τα «μικρά» και καθημερινά που τα θεωρούμε αυτονόητα. Την «υγεία» ενός πολύπαθου πλανήτη που γενναιόδωρα μας φιλοξενεί δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ εμείς ταυτόχρονα τα τελευταία 100 προσπαθούμε με κάθε δυνατό και αδύνατο τρόπο να τον καταστρέψουμε.
Και ενώ τα μισά από αυτά τα 100 χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης και κάθε είδους τεχνολογικής εξέλιξης, η επιστημονική κοινότητα έχει εντοπίσει και προειδοποιήσει για τα αποτελέσματα αυτού του περιβαλλοντικού βιασμού, ο παγκόσμιος ωχαδερφισμός καλά κρατεί. Συζητήσεις επί συζητήσεων, διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων, την ίδια ώρα που πληθυσμοί ολόκληροι -άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μικρότερο βαθμό- έρχονται αντιμέτωποι με το πραγματικό πρόσωπο της κλιματικής αλλαγής. Μεταναστευτικές ροές λόγω έλλειψης νερού, εκτάσεις που δε θα μπορούν πλέον να παράξουν προϊόντα, έντονα καιρικά φαινόμενα που έχουν γίνει καθημερινότητά μας. Παράδοξο και αυτοκτονικό ταυτόχρονα.
Και μιας και λύσεις από τους κατέχοντες θέσεις και αξιώματα σε ζητήματα όπως η ανακύκλωση, οι παράνομες χωματερές, οι πυρκαγιές, οι τόνοι πλαστικού στη θάλασσα αλλά και το ευρύτερο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και της βιώσιμης ανάπτυξης θα συνεχίσουν να δρομολογούνται στο πλαίσιο μιας βολικής αναβλητικότητας, ας αναλάβει ο καθένας από εμάς το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί. Η ατομική ευθύνη -και σε αυτή την περίπτωση- είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ γιατί απλά δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο.
Ήρθε λοιπόν η στιγμή να υιοθετήσουμε καταναλωτικές συμπεριφορές και πράξεις επειδή θέλουμε κι όχι επειδή πρέπει και να «εξοφλήσουμε» το χρέος μας προς τον πλανήτη, δίχως να βάζουμε υποθήκη το μέλλον του ίδιου του ανθρώπινου είδους. Άλλωστε, το γεγονός ότι 7.000.000 συνανθρώπων μας πεθαίνουν κάθε χρόνο από την ατμοσφαιρική ρύπανση, το λες και πανδημία. Ή μήπως όχι;
Μαριλένα Γυφτέα
Πολιτικός Επιστήμονας – Δημοσιογράφος
