Η Μονεμβασιά, ένα από τα σημαντικότερα και εντυπωσιακότερα μεσαιωνικά κάστρα της Ελλάδας, περιλαμβάνεται στη λίστα των «7 Πλέον Απειλούμενων Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ευρώπη» για το 2025, όπως ανακοινώθηκε από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα 7 Most Endangered, που υλοποιείται από την Europa Nostra και το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIBI).
Η υποψηφιότητα κατατέθηκε από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό, και αφορά κυρίως «την απειλή που συνιστά η σχεδιαζόμενη κατασκευή τελεφερίκ από τον Δήμο Μονεμβασίας και το Υπουργείο Πολιτισμού». Το έργο αυτό, σύμφωνα με τις επισημάνσεις της ΕΛΛΕΤ και άλλων επιστημονικών και πολιτιστικών φορέων, θέτει σε κίνδυνο την αρχιτεκτονική, πολιτιστική και περιβαλλοντική ακεραιότητα του μοναδικού αυτού μνημείου.
Η Άνω Πόλη της Μονεμβασιάς, με ιστορικά μνημεία όπως η εκκλησία της Αγίας Σοφίας του 12ου αιώνα και το δίκτυο λιθόστρωτων μονοπατιών, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ταυτότητας του κάστρου και της συλλογικής μνήμης της περιοχής. «Η κατασκευή του τελεφερίκ απειλεί να αλλοιώσει ανεπανόρθωτα το τοπίο και να μειώσει τη γνησιότητα της εμπειρίας του επισκέπτη» αναφέρει σχετικά ο Μανώλης Μάκαρης επικεφαλής της Περιφερειακής Παράταξης «Πρώτα η Πελοπόννησος».
Η ΕΛΛΕΤ προτείνει μια εναλλακτική λύση: την αξιοποίηση ενός ανελκυστήρα, ο οποίος μπορεί να καλύψει τις ανάγκες προσβασιμότητας χωρίς να βλάψει την αισθητική και ιστορική φυσιογνωμία του χώρου.
Το θέμα έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με τοποθετήσεις από το ICOMOS, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τη Monumenta, και πολλούς ακόμα φορείς. Η ένταξη της Μονεμβασιάς στη λίστα των 7 Πλέον Απειλούμενων Μνημείων της Ευρώπης για το 2025 αποτελεί διεθνές καμπανάκι για την προστασία της και την ανάγκη πιθανής επαναξιολόγησης του προτεινόμενου έργου.
Όπως αναφέρει ο Μανώλης Μάκαρης «κατά τη διάρκεια της συζήτησης που προκάλεσε η παράταξή «Πρώτα η Πελοπόννησος» επί του συγκεκριμένου θέματος, διαπιστώθηκε ότι η Περιφέρεια Πελοποννήσου όχι μόνο δεν έχει παραλάβει τα σχέδια της εγκατάστασης του τελεφερίκ, αλλά ούτε καν τα έχει ζητήσει από τον Δήμο Μονεμβασίας ή το Υπουργείο Πολιτισμού. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη για άμεση και υπεύθυνη ενημέρωση και καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη λήψης ξεκάθαρης θέσης από το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου.
Με βάση τα παραπάνω, ζητάμε από την Περιφερειακή Αρχή να προβεί άμεσα στα εξής:
- Να αιτηθεί, να παραλάβει και να δημοσιοποιήσει τα πλήρη σχέδια και τις μελέτες για την εγκατάσταση του τελεφερίκ τα οποία θα πρέπει να παρουσιαστούν στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου.
- Να ζητήσει από το Υπουργείο Πολιτισμού αναλυτική ενημέρωση για τις εγκρίσεις και τις αδειοδοτήσεις που έχουν δοθεί ή εκκρεμούν.
- Να οργανώσει ανοικτή διαβούλευση με το Υπουργείο Πολιτισμού, τον Δήμο Μονεμβασίας και με τη συμμετοχή ειδικών, επιστημονικών φορέων αλλά και της τοπικής κοινωνίας για το θέμα του τελεφερίκ και την εν γένει προστασία της Μονεμβασιάς».
